Edition 18

ਆਪ ਵਿਸਾਖੀ ਸਾਖੀ ਹੋਈ

ਐਤਵਾਰ ਦੇ ਲੌਢੇ ਵੇਲੇ

ਜਦ ਹੰਕਾਰੇ ਹਾਕਮ ਨੇ ਸੀ

ਜਬਰ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਵਾਢੀ ਪਾਈ।

ਇਸ ਵਾਰੀ ਦੀ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ ਮੇਰਾ ਧਿਆਨ ਓਸ ਜੱਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ਼ ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਵੱਲ ਖਿੱਚ ਕੇ ਲੈ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਅੱਗ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਮੈਂ ਸਮੇਂ ਦੀ ਇਸ ਵਿਸਾਖੀ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦਾਂ ? ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਟੀਕਰੀ ਬਾਡਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾਂ,

ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਮਤਲਬ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਤੋਂ ਬੋਲਣਾ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਤੋ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨਾਤਿਆ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਸਕੂਲ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਰਸਮੀ ਵਿਦਿਆ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਅੱਜ ਤੋਂ ਵੀਹ ਪੱਚੀ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ‘ਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦਾ ਜਨਮਦਿਹਾੜਾ ਭਾਰਤੀ ਖਿੱਤੇ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਸੰਸਾਰ ਪੱਧਰ ਤੇ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਲੋਕ ਅੱਗੇ ਆ ਰਹੇ ਨੇ, ਉਹ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਖ਼ਾਸੇ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਛਾਂ ਹੇਠ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ  ਨੂੰ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਇਹ ਫ਼ਰਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ

ਸਬਰ ਤੇ ਸ਼ੁਕਰ ਦੀ ਦੇਗ ਵਰਤੀ

ਗੁਰੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਵਾਲੀ ਤੇਗ ਲਿਸ਼ਕੀ

ਦਇਆ ਦੇ ਰਸਤੇ ਚੱਲ ਧਰਮ ਆਇਆ

ਮਨ ਅਡੋਲ ਕਰ ਮੋਹਕਮ ਅਖਵਾਇਆ

ਬੇਦਿਲੀ ਛੱਡ ਹਿੰਮਤ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ

ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਜੈਯੰਤੀ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜਾਂ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਲਿਤ ਵਰਗ ਵਿਚੋਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਹਰੇਕ ਧਿਰ ਵੱਲੋਂ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚਾਹੇ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜੈਯੰਤੀ ਵੇਲੇ।

ਲਗਭਗ 40 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਖੇਤੀ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜੋ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।  ਸ਼੍ਰਿਸਟੀ ਅਗਰਵਾਲ, ਰਾਜਾਸਿਕ ਤਰਫਦਾਰ, ਰੋਮੇਲਾ ਗੰਗੋਪਾਧਇਆਏ ਅਤੇ ਬੇਦਾਬਰਾਤਾ ਪੇਨ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 10,000 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਸਫਰ ਕਰਕੇ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਜੋ ਇਹਨਾਂ 40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆਂ ਉਸਦੀ ਸੱਚਾਈ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦੀ ਹੈ।

ਕਣਕ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਪੂਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਸੀਰੀਆ, ਅਰਮੀਨੀਆ, ਜਾਰਡਨ, ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਇਰਾਕ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਾਈਆਂ ਤੋਂ ਕਣਕ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸਬੂਤ ਵੀ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ ਕਣਕ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦੀ ਖਾਸ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ਼-ਨਾਲ਼ ਸਾਡੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਵੀ ਮੁੱਖ ਸੋਮਾ ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਠੰਢ ਵਿਚ ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚਿਆਂ ਵੱਲ ਜਦੋਂ ਆਉਣਾ ਜਾਣਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜੁੜਦੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਸਿੰਘੂ ਬਾਰਡਰ ‘ਤੇ ਬਟਾਰੀ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਟਰਾਲੀਆਂ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨੋਂ ਪੱਕੀਆਂ ਹੀ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਸਨ। ਹੁਣ ਵੀ ਹਨ। ਜਮਹੂਰੀ ਕਿਸਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਲਾਲ ਝੰਡੇ ਇਹਨਾਂ ਟਰਾਲੀਆਂ ‘ਤੇ ਧੁੱਪਾਂ, ਮੀਹਾਂ, ਝੱਖੜਾਂ ਹਨੇਰੀਆਂ ‘ਚ ਝੂਲਦੇ ਹਨ। 

“ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਦੋ ‘ਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾ ਮੈਂ ਅੰਦਰ  ਬੈਠਾ ਸੀ ਜਦ ਮੈਂ ਖਾਲਸਾ ਏਡ ਵੱਲੋ ਕਰਵਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਰੇਸ ਬਾਰੇ ਸਪੀਕਰਾਂ ਤੇ ਹੋਕਾ ਸੁਣਿਆ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਪਤਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਕੀ ਇਹ ਰੇਸ ਨੋਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਹੈ ਜਾਂ ਏਹਦੇ ਵਿਚ ਬੁੱਢੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਨੇ।

ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਦੁਰਾਡਿਓਂ  ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਵਰਗਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਸਾਲ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਦੇ ਤਾਂ ਹੋ ਪਰ ਨੇੜਿਓਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। ਜਦੋ ਮੈਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਰਹਿਣ ਆਈ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਟੀਵੀ ਮੀਡਿਆ ਵਿਚ ਜੋ ਦੇਖਿਆ ਉਸਤੋਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਲਚਰ ਨੂੰ ਸਮਝਦੀ ਸੀ।

ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਆੜ੍ਹਤੀਏ ਏਪੀਐਮਸੀ ਮੰਡੀ ਸਿਸਟਮ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਿਨਸ ਦਾ ਮੁੱਲ ਉਗਰਾਹੁਣ ਅਤੇ ਕਰਜਾ ਦੇਣ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਏਜੰਟ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਖੇਤੀ ਸਾਧਨ ਜਿਵੇਂ ਬੀਜ, ਖਾਦਾਂ, ਦਵਾਈਆਂ, ਟਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਵੇਚ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਉਹ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਜਾ ਸਿਸਟਮ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨਾਂ