ਗ਼ਦਰੀ ਝੰਡਾ

ਗ਼ਦਰੀ ਝੰਡਾ

ਬਿਕਰਮਦੀਪ, ਗ਼ਨੀਵ, ਟੈਨੀ ਕਲੇਰ ; ਟੀਕਰੀ ਮੋਰਚਾ  

“ਇਹ ਮੇਰਾ [ਗ਼ਦਰੀ] ਝੰਡਾ ਜੀ। ਇਹ ਮੈਂ ਲਾਇਆ। ਮੇਰੀ 83 ਸਾਲ ਉਮਰ ਆ ਜੀ। 47 ਮੈਂ ਵੇਖਿਆ। ਸੰਨ 47 ਵਿਚ ਮੈਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਪਦੇ ਘਰੇ ਬੈਠਾਏ, ਲੁਕੋ ਕੇ ਰੱਖੇ। ਫੇਰ ਜਦੋਂ ਪਾਸੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਾਲੇ ਆ ਗਏ” ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ” “ਤੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਦਈ ਜਾਨਾਂ, ਘਰੇ ਬੈਠਾਈ ਬੈਠਾਂ। ਤੈਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿਆਂਗੇ।” “ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਮਾਰ ਦਿਓ। ਰੋਟੀ ਤਾਂ ਦੇਣੀ ਹੈ। ਭੁੱਖੇ ਬੈਠੇ ਨੇ ਵਿਚਾਰੇ।”

ਇਹ ਬੋਲ ਬਾਪੂ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟਰਾਲੀ ਤੇ ਗ਼ਦਰੀ ਝੰਡਾ ਵੇਖਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀ ਤਾਂ ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੇ ਦਿਲ ਖੋਲ ਕੇ ਅਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਬਿਆਨ ਕੀਤੇ।

47 ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਅੱਜ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਅੰਦੋਲਨ ਤੱਕ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੋਵੇ ਜਿਹਦੇ ਵਿਚ ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੇ ਨਾਂ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੋਵੇ।

47 ਵੇਲੇ ਬਾਪੂ ਨੇ ਇਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਲੁਕਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਹਦੀ ਰੋਟੀ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਬਾਪੂ ਜੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ “ਤਾਇਆ” ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। “ਤਾਏ” ਦਾ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਬਾਪੂ ਜੀ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮੋਹ-ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੇ ਭਿੱਜੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਲਾਗਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਪਤਾ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ “ਤਾਏ” ਦਾ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

“ਮੈਂ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ਦੌਰਾਨ ਬਹਾਦਰਗੜ੍ਹ ਕਿਲੇ ਚ ਡੇਢ ਮਹੀਨਾ ਕੈਦ ਵੀ ਕੱਟੀ। ਮਨਜੀਤ ਧਨੇਰ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰਾਉਣ ਵੇਲੇ ਮੈਂ 40 ਦਿਨ ਬਰਨਾਲਾ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਧਰਨੇ ਤੇ ਬੈਠਾਂ। ਸ਼ਾਹੀਨ ਬਾਗ਼ ਵੀ ਮੈਂ 6 ਦਿਨ ਲਾਏ।”

ਬਾਪੂ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸ਼ਾਹੀਨ ਬਾਘ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਜਦ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੁੱਤਿਆਂ ਪਿਆਂ ਨੂੰ ਲੋਈ ਚ ਠੰਡ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਜਵਾਨ ਬੁਰਕੇ ਵਾਲੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਔਰਤ ਨੇ ਉਨਾਂ ਉੱਤੇ ਰਜਾਈ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ “ਬਾਪੂ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਕੰਬ ਰਹੇ ਸੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ ਰਜਾਈ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।”

ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਮੋਰਚੇ ਵਿਚ ਵੀ ਬਾਪੂ ਜੀ ਪਹਿਲਿਆਂ ਚ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। “ਹੁਣ ਤੇ ਅਸੀਂ ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਕਿਉਂ ਜ਼ਮੀਨ ਖੋਂਹਦਾ ਹੈਂ? ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਸਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਪਿਉ- ਦਾਦਿਆਂ ਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਛੱਡ ਗਏ ਅਸੀਂ [ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ] ਛੱਡ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਤੇ ਇਹ ਖੋਹਣ ਲੱਗਾ। ਫੇਰ ਸਾਡਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਿੱਦਾਂ ਹੋਣਾ?”

en_GBEnglish