ਇੰਦਰ ਬਾਜਵਾ
ਇਸ ਲੋਕ ਲਹਿਰ ਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਰੋਜ਼ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿੰਨੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀਆਂ ਦਿਖਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਖੋਂ ਪਰੋਖੇ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ| ਮਨ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਆਪੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕਰਲੂਗਾ ਮੈਂ ਤਾਂ ਐਥੇ ਆਇਆ ਹੀ ਇਕ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਕੋਈ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੀ ਕਿਉਂ ਕਰਾਂ ਜਿਹਨੂੰ ਲਗਤਾਰ ਕਰ ਨਾ ਸਕਿਆ| ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਦੇ ਕਈ ਸਵਾਲ ਤੇ ਸ਼ੰਕਾਵਾਂ ਉਠਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਉੱਠੇ ਸਵਾਲਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀਹ ਰੁਪੀਆਂ ਦਾ ਲੰਗਰ ਨਾ ਲਾਉਂਦੇ ਤੇ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਖਵਾ ਕੇ ਕੀ ਬਣੂ, ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਭੁੱਖੇ ਲੋਕ ਤਾਂ ਲੱਖਾਂ ਨੇ ਤੇ ਨਾਲੇ ਜੇ ਮੈਂ ਇੰਨਾਂ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ ਖਵਾ ਸਕਦਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਦਿਨ ਰੋਟੀ ਖਵਾ ਕੇ ਨਿੱਤ ਖਵਾਉਣ ਦੀ ਝੂਠੀ ਆਸ ਕਿਉਂ ਬੰਨਾਂ!
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਿੰਨੇ ਸਵਾਲ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਜ਼ਿਹਨ ‘ਚ ਆਏ ਹੋਣਗੇ| ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਹੀ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਸ ਵਖਤ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ! ਤੇ ਭੁੱਖੇ ਨੂੰ ਲੰਗਰ ਛਕਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਪ੍ਰਥਾ ਅੱਜ ਵੀ ਕਾਇਮ ਹੈ| ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਹੀ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਲੋਕਾਈ ਲਈ ਸੋਚਿਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤਾਂ ਹੁਣ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਾਇਮ ਨੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦ ਸ਼ਾਮ ਦੀ ‘ਸਾਂਝੀ ਸੱਥ’ ਵਿਚ ਆਈ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਅਮਨਿੰਦਰ ਨੇ ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਗਾਥਾ ਦੱਸੀ ਤਾਂ ਉਹਦੇ ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ ਸਭ ਦਾ ਮਨ ਪਸੀਜਿਆ ਗਿਆ| ਉਹ ਆਵਦੇ ਘਰੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਬਾਹਰ ਆਈ ਸੀ ਤੇ ਏਨੇ ਇਕੱਠ ਵਿਚ ਘਬਰਾਈ ਹੋਈ ਸੀ| ਸਭ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਤਰਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਵਾਇਆ।
ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਜਦ ਅਸੀਂ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦੀ ਭਾਜੀ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ? ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਸੱਥ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਸੱਖਣੀਆਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਤੇ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਖਦੇ| ਉਹਨੇ ਅਗਲੇ ਦੋ ਦਿਨ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰਕੇ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਐਸੇ ਸੁਨੇਹੇ ਲਿਖਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ, ਬਹੁਤ ਜਾਣੇ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ “ਇਕੋ ਹਲ ਲੜੀ ਚਲ”, ਕਿਸੇ ਨੇ ਪੇਂਟਿੰਗ ਬਣਾਈ|
ਅਮਨਿੰਦਰ ਭਲਾਂ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਚਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਰੋਂਦੀ ਹੋਈ ਚਲੀ ਗਈ, ਪਰ ਉਹਦੇ ਜਾਣ ਪਿਛੋਂ ਉਹਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਕੰਮ ਹੁਣ ਵੀ ਚਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਤਾਂ ਏਥੇ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਅਸੀਂ ਇਥੇ ਇਕਠੇ ਹੋਏ ਹਾਂ ਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਲਈ ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਛਾ ਵੀ ਰਖਦੇ ਹਾਂ ਆਸ ਪਾਸ ਝਾਕੀਏ, ਬੜੇ ਕੰਮ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੇ, ਨਿੱਕੇ ਜਿਹੇ ਕੰਮ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀ ਲੈ ਕੇ ਆਵਦਾ ਫਰਜ਼ ਮੰਨੀਏ| ਜੀਅ ਲਾ ਕੇ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰੀਏ|
ਆਉ, ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰੀਏ| ਅਸੀਂ ਭਲੇ ਹੀ ਇੱਥੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਾਡੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਕਾਰਜ ਚਲਦੇ ਰਹਿਣਗੇ|